Chất vấn, một trong những hoạt động giám sát quan trọng, sôi động nhất của kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, đã khép lại chiều qua sau 2,5 ngày làm việc. Những vấn đề kinh tế, xã hội được dư luận và cử tri quan tâm nhiều nhất đều đã được thể hiện rõ trong 4 nhóm vấn đề chất vấn tại kỳ họp này, từ nông nghiệp, nông thôn, tài chính, ngân hàng đến giao thông vận tải. Không chỉ các Bộ trưởng, Trưởng ngành của 4 lĩnh vực trên trả lời chất vấn mà các Phó thủ tướng, cùng 5 Bộ trưởng cũng tham gia giải trình làm rõ thêm nhiều vấn đề. Điều đó cho thấy tinh thần trách nhiệm, cầu thị, không khí dân chủ, thẳng thắn hiện diện càng nhiều trong hoạt động chất vấn của Quốc hội.

Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV chất vấn 04 nhóm vấn đề. Ảnh: quochoi.vn

Cùng với 3 Bộ trưởng và Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chịu trách nhiệm trả lời chính, các Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái, Lê Văn Thành và Bộ trưởng các Bộ: Công thương, Tài nguyên và Môi trường, Giáo dục và Đào tạo, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Xây dựng đã tham gia trả lời, giải trình làm rõ thêm các nội dung liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn. Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh thay mặt Chính phủ báo cáo làm rõ hơn những vấn đề thuộc trách nhiệm chung của Chính phủ và trực tiếp trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội.

Dân chủ, giàu tính xây dựng

Cùng với sự đổi mới hoạt động của Quốc hội, hoạt động chất vấn trong nhiều nhiệm kỳ gần đây đã thực sự đổi mới. Nhiều phiên chất vấn đã để lại dấu ấn đậm nét bởi những tranh luận thẳng thắn, đi đến cùng vấn đề của đại biểu. Tại kỳ họp này, đã có 266 lượt đại biểu Quốc hội đăng ký chất vấn, 131 lượt đại biểu Quốc hội đã thực hiện quyền chất vấn, trong đó, 34 đại biểu đặt câu hỏi đối với Phó Thủ tướng Chính phủ, 28 lượt đại biểu tiến hành tranh luận để làm rõ hơn những vấn đề đại biểu quan tâm. Qua phiên chất vấn, các đại biểu Quốc hội đã nêu câu hỏi phản ánh sát với thực tiễn đời sống và nguyện vọng của cử tri, có đối thoại tranh luận thẳng thắn mang tính xây dựng, sử dụng tối đa hiệu quả thời gian để chất vấn và làm rõ vấn đề.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV. Ảnh: quochoi.vn

Về phía các Bộ trưởng, tuy nhiệm kỳ mới chỉ 1 năm nhưng các thành viên Chính phủ đã nắm bắt kịp thời các vướng mắc của ngành và trả lời thẳng thắn. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá: “Dù là người mới trả lời chất vấn lần đầu như Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc hay đã có nhiều kinh nghiệm trả lời chất vấn như Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể cũng đều thể hiện bản lĩnh, nắm chắc thực trạng của ngành, lĩnh vực mình phụ trách, thẳng thắn, không vòng vo né tránh nhiều vấn đề khó, phức tạp; trong đó có những vấn đề đã tồn tại qua nhiều Kỳ họp đã được trả lời tương đối đầy đủ”.

Diễn biến phiên chất vấn lần này đã cho thấy việc lựa chọn các nhóm vấn đề để chất vấn và trả lời chất vấn là đúng và trúng, có những vấn đề đã kéo dài nhiều năm nhưng chưa được giải quyết một cách đầy đủ và căn cơ, cũng có nhiều vấn đề mới phát sinh, do đó, đáp ứng được yêu cầu, mong mỏi của cử tri, Nhân dân và của chính các đại biểu Quốc hội. Ông Trịnh Xuân An, Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai, cho rằng: “Cuộc chất vấn này không chỉ là chúng ta đánh giá, kiểm điểm lại trách nhiệm mà còn là sự gợi mở, sự chia sẻ, có thể là hiến kế của đại biểu Quốc hội trước khối lượng công việc trong thời gian tới. Phần trả lời này khiến các vị đại biểu có 1 phần yên tâm đối với những lộ trình đặt ra”.

Dư âm

Theo dõi 2,5 ngày tiến hành chất vấn, có thể thấy, cả 4 lĩnh vực đều được đại biểu chất vấn thẳng thắn, trực diện, có sự trao đi đổi lại. Qua quá trình chất vấn và trả lời chất vấn giữa các đại biểu với các Bộ trưởng, "Tư lệnh" ngành, người dân có thể giám sát, đánh giá năng lực của các Bộ trưởng, đồng thời cũng đánh giá cả đại biểu Quốc hội trước các vấn đề người dân quan tâm.

Trong phát biểu kết thúc phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định rằng kết quả của phiên chất vấn và trả lời chất vấn cho thấy sự cầu thị, nghiêm túc, trách nhiệm cao của tập thể Chính phủ, của Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ và các vị bộ trưởng, trưởng ngành trong việc trả lời chất vấn. Dựa trên kết quả của phiên chất, Quốc hội sẽ ra Nghị quyết vào cuối kỳ họp để làm cơ sở tổ chức thực hiện và giám sát theo quy định. Qua đó, góp phần giúp Quốc hội tiến hành giám sát lại hiệu quả tại kỳ họp cuối năm của năm sau và năm giữa nhiệm kỳ.

Chất vấn là để nhận diện rõ thực trạng, tìm ra giải pháp, làm rõ trách nhiệm để khắc phục. Chất vấn cũng là để tìm tiếng nói đồng thuận, để giúp cho công tác quản lý, điều hành của Chính phủ hiệu quả hơn. Sau 2,5 ngày làm việc, có thể nói phần chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV đã đáp ứng được yêu cầu của cử tri.